Een keer per vier jaar valt het Grieks Orthodoxe Paasfeest gelijk met ons Paasfeest. . Dit jaar, in 2016, echter valt het Griekse Pasen op 1 mei! Dat is een dikke maand later dan in Nederland waar met het Paasfeest viert op 27 maart. En dat is eigenlijk geweldig want in mei is het al heerlijk zomerweer op Rhodos! Een dagje strand of een heerlijke wandeling en daarnaast het meemaken van de bijzondere gebruiken en religieuze ceremonies behorend bij het Griekse Paasfeest . . .. een betere combinatie kun je je niet wensen! Zo heb je de kans om even te proeven aan het echte Griekse leven. Zoals veel mensen in Nederland het Kerstfeest als een van de belangrijkste feestdagen zien zo is het Pasen in het Grieks Orthodoxe geloof het belangrijkste religieuze feest. De hele week voorafgaand aan het Griekse Pasen heet de ’Goede Week’ oftewel de ‘Big Week’ en staat geheel in het teken van de wederopstanding. Er is in die week vrijwel elke avond een kerkdienst. De vrouwen houden zich bezig met de voorbereidingen voor Pasen wat inhoudt dat zij het huis schoonmaken (en ook vaak de buitenzijde wit kalken). Ze versieren de straten en bakken het paasbrood en de paaskoekjes en natuurlijk worden er op de donderdag voor Passen de paaseieeren (rood) geverfd.
Pascha is het Griekse woord voor Pasen Pascha komt van Pesach. Wat betekent ‘overgang’. Men bedoelt hier de overgang van de dood naar leven en van de aarde naar de hemel. Met het Paasfeest wordt het lijden en de kruisiging van Jezus Christus herdacht en de opstanding gevierd.
Archangelos
Het geboortedorp van Nikos Papas is Archangelos. Het is gelegen halverwege de Oostkust van Rhodos. Het staat bekend als een van de meest traditionele dorpen van het eiland. Men zegt dat in dit dorp de religie en traditie nog een grote rol speelt. Archangelos heeft een dorpscentrum bestaande uit huizen die volgens traditie geverfd zijn in traditioneel blauw /wit. Juist in de periode voor Pasen worden in veel dorpen, maar zeker in het dorp ‘van’ Nikos Papas de huizen rondom het dorpscentrum/de kerk door de vrouwen voorzien van een frisse nieuwe laag witte kalkverf. Zo ziet het er weer sprankelend uit! En voelt men zich klaar voor de wederopstanding. Alle familieleden komen op Paaszondag in hun modernste en nieuwste creaties naar de kerk.
Tijdens de goede week gaat men iedere ochtend en avond naar de kerk. Belangrijk om mee te maken zijn de diensten op Witte donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag. Op de Stille Zaterdag om middernacht vond de Wederopstanding plaats.
Op Witte Donderdag verft met de eieren rood (ei = leven rood = leven).
Goede Vrijdag
Op vrijdagmorgen brengt een ieder vers geplukte, veelal zeer kleurrijke bloemen naar de kerk en wordt Baar van Christus (Epitaphios) daarmee versierd. Het gezamelijk versieren van de Baar geeft een gevoel van saamhorigheid en gemoedelijkheid. Ere heerst een rustige, milde sfeer. Zo is de Baar klaar is voor het lichaam van Christus op de ochtend van Goede Vrijdag, wanneer Hij van het kruis genomen wordt.
Goede Vrijdag is de dag van rouw. Het drama van de dood van Christus wordt gevolgd door een grote gelovigheid. Huisvrouwen doen die dag alleen de hoogstnodige huishoudelijjke taken. De Epitafios (baar) wordt tentoongesteld. De icoon van Christus wordt van het kruis genomen en in linnen gewikkeld om op de Baar (Epitafios) te worden gelegd. De baar symboliseert het graf van Christus. Er worden treurzangen gezongen. De kerk is in gereedheid gebracht voor de komende mis.
Vrijdag avond & nacht: Processie met de Baar in Archangelos
In de nacht van vrijdag op zaterdag, zo rond 03.00 uur ‘s nachts vangt iin Archangelos de Paas-kerkdienst aan. Na ongeveer 2 uren, zo rond 05.00 uur vertrekken de gelovigen uit de kerk – in het holst van de nacht – voor een processie door het dorp. Vele duizenden (!) dorpelingen lopen mee. Men steekt de kaarsen aan bij mede processie gangers. En geeft zo het licht door. Dit is een uitermate indrukwekkende gebeurtenis en als gast kun je hierbij – met een kaars of lantaarntje - aansluiten. Vooraan de processie loopt de fanfare (of een koor). Men speelt plechtige muziek met ritmish en traag, trommelwerk - bijna mysterieus ook door de donkerte van de nacht en de vele kaarsjes/lantaarntjes). Langs de hele route gooien mensen bloemen en aroma's naar de epitaphios (de Baar). Dan volgt daarachter de Papas (priester) tesamen met een achttal mannen die de BAAR dragen. De processie eindigt in de kerk waar de aardbeving van de kruisiging wordt nagebootst door de kroonluchters in de kerk te beroeren en op de houten zuilen te slaan/kloppen. Archangelos is het enige dorp in Griekenland waar men deze processie in de nacht houdt. Overal elders wordt het op vrijdag avond gedaan.
Na de processie wordt er thuis de traditionele soep ‘margiritsa’ gegeten. Margiritsa is een volle groentensoep. Een ieder pakt een rood ei en slaat deze tegen het ei van een ‘buurman’. Degene die het langst zijn ei heel houdt na het tegen elkaar slaan is de winnaar.
Zondag
Rond het middaguur is er de kerkdienst van AGAPI (liefde). Iedereen is gekleed op zijn . . . PAASBEST.
Dan wordt ook de Judasverbranding verbeeld op het kerkplein. Grote blokken hout worden door sterke mannen gesleept naar het kerkplein. De vuurstapel wordt gemaakt. Er hangen een (of meerdere) Judassen boven een vuurstapel. Het vuur wordt aangestoken en Judas wordt verbrand.
Daarna wordt er thuis lam uit de oven of aan het spit gegeten (LAMBRIATI). De families nuttigen deze maaltijd samen. Het is de eerste maaltijd na een periode van 40 dagen vasten – een zeer feestelijk gebeuren!
